Το ακόλουθο κείμενο με αρχικό τίτλο "Ξέρει κανείς πως λέγεται το ωρολόγιο πρόγραμμα στα γαλλικά" άρχισε να γράφεται μετά τη δημοσιοποίηση των προτάσεων του Υπουργείου για ένα νέο ωρολόγιο πρόγραμμα - θέμα για το οποίο έχω αρθρογραφήσει στον Πολίτη, κι έχω αναρτήσει κι εδώ τα δύο κείμενα.
Στη συνέχεια, μετά τις δηλώσεις του Υπουργού για τη "λογική" με την οποία καταρτίστηκε το ωρολόγιο πρόγραμμα, η άποψή μου ότι ο αφανισμός των γαλλικών δεν είναι μόνο θέμα γλωσσικής πολιτικής του Υπουργείου, αλλά θέμα ευρύτερης πολιτικής του Κράτους ισχυροποιήθηκε.
Σας προτείνω, προτού ή αφού διαβάσετε το πιο κάτω κείμενο, (το οποίο έστειλα προς δημοσίευση και στον τύπο), να δείτε στην προηγούμενη ανάρτηση το βιντεάκι που μετέφερα από το you tube για τη "Βόρεια Κύπρο".
Ποια είναι η γλωσσική πολιτική του κράτους;
Στη συνέντευξή του στον Πολίτη την περασμένη Κυριακή ο Υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι «πρέπει πρώτα να γίνει μια ανακατανομή του διδακτικού χρόνου στα μαθήματα ανάλογα με το βάρος που θέλουμε να δώσουμε σε αυτά.» Με αυτή τη φράση ο πολιτικός προϊστάμενος του Υπουργείου αιτιολόγησε τις αυξομοιώσεις στις ώρες των μαθημάτων στο προτεινόμενο ωρολόγιο πρόγραμμα της Δημοτικής και της Μέσης Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τη θέση που η πολιτεία δίνει στο κάθε μάθημα στην αξιολογική κλίμακα με τις γνώσεις και δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσουν και να αναπτύξουν αντίστοιχα οι μελλοντικοί πολίτες του τόπου μας. Προσθέτοντας, μάλιστα ότι «γίνονται αλλαγές διότι αλλάζει το σχετικό βάρος του κάθε μαθήματος στο όλο σύστημα», ο καθ’ύλην αρμόδιος Υπουργός έκανε σαφές και ξεκάθαρο ότι οι όποιες αλλαγές αντανακλούν την πολιτική του Υπουργείου Παιδείας απέναντι σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα. Κατά συνέπεια είναι εύλογο να θεωρηθεί ότι οι σημαντικές τουλάχιστον αλλαγές πηγάζουν ή/και εκφράζουν την επίσημη πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας, εφόσον το Υπουργείο Παιδείας δε λειτουργεί ανεξάρτητα, αλλά υπάγεται σ’αυτήν.
Σύμφωνα με τα πιο πάνω, και λαμβάνοντας υπόψη την απουσία οποιασδήποτε επιστημονικής τεκμηρίωσης των αλλαγών στο προτεινόμενο ωρολόγιο πρόγραμμα, είναι επιτρεπτό να υποθέσει κάποιος ότι η προγραμματισμένη προώθηση της αγγλικής εις βάρος των άλλων γλωσσών και η αντίστοιχη υποβάθμιση της γαλλικής γλώσσας στη Μέση Εκπαίδευση, αντανακλά πολιτικές επιλογές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και εξηγώ: Στο προτεινόμενο ωρολόγιο πρόγραμμα η αγγλική γλώσσα αποκτά πρωτεύουσα σημασία, εφόσον γίνεται υποχρεωτική για όλη τη διάρκεια της δωδεκάχρονης φοίτησης των μαθητών, ενώ ορίζεται ως η υποχρεωτική ξένη γλώσσα σε κάποιες δέσμες στο Λύκειο. Παράλληλα, η γαλλική γλώσσα μετατρέπεται σε μάθημα επιλογής που προσφέρεται ανάμεσα σε άλλες 5 γλώσσες (τούρκικα, ρωσικά, ιταλικά, ισπανικά και γερμανικά), και για λιγότερες ώρες. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι μεγάλος αριθμός μαθητών θα διδάσκεται στο Λύκειο περισσότερες ώρες Αγγλικά απ’ότι Νέα Ελληνικά.
Διευκρινίζω ότι δεν υποτιμώ την αξία οποιασδήποτε γλώσσας, ότι υποστηρίζω έντονα την αρχή της ισοτιμίας των πολιτισμών και της ισότιμης αξίας των γλωσσών και ότι αναγνωρίζω τη χρησιμότητα της αγγλικής γλώσσας στην εποχή μας. Ωστόσο, η στάση του Υπουργείου Παιδείας απέναντι στις ξένες γλώσσες με έκανε να αισθανθώ πικρία, απογοήτευση και οργή, όχι για λόγους συνδικαλιστικούς ή προσωπικούς, αλλά για λόγους βαθιά ιστορικούς, πολιτικούς, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς.
Και για να μην μπω στον πειρασμό να μιλήσω για κατάλοιπα αποικιοκρατικής αντίληψης στην πρόταση του Υπουργείου, υποβάλλω στους αρμόδιους τα εξής (εμφανώς ανόητα) ερωτήματα:
- Μήπως έπαψε η γαλλική να είναι μαζί με την αγγλική οι δύο γλώσσες εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και στο Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ);
- Μήπως έπαψε η γαλλική να ομιλείται από εκατομμύρια ανθρώπους σε επίπεδο ευρωπαϊκό και διεθνές;
- Μήπως από τις 23 επίσημες γλώσσες της ΕΕ, έπαψαν οι τρεις (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά) να αποτελούν τις σημαντικότερες για την καταρχήν, τουλάχιστον, δημοσίευση όλων των επίσημων εγγράφων;
- Μήπως μετακινήθηκαν τα δύο σημαντικότερα κέντρα της ΕΕ και του ΣτΕ (εννοώ τις έδρες των θεσμικών οργάνων) από τις Βρυξέλλες (γαλλόφωνο Βέλγιο) και το Στρασβούργο (Γαλλία);
- Μήπως η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποχωρήσει από τον Διεθνή Οργανισμό της Γαλλοφωνίας (ΔΟΓ), στον οποίο εντάχθηκε το 2006 κυρίως για λόγους πολιτικούς;
- Μήπως αποφασίστηκε η αποδέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την πρόσφατη Διακήρυξη των αρχηγών κρατών των χωρών του ΔΟΓ για «ενδυνάμωση της γαλλικής γλώσσας στα εκπαιδευτικά συστήματα της δημόσιας και της ιδιωτικής εκπαίδευσης»;
- Μήπως αδιαφόρησε ξαφνικά η Γαλλία για τη διδασκαλία της γαλλικής σε ξένες χώρες ή δεν συντρέχει κανένας πολιτικός λόγος πλέον για το θέμα;
- Μήπως αποφασίστηκε ότι δεν είναι απαραίτητες οι 12 υποτροφίες που δίνει κάθε χρόνο η γαλλική κυβέρνηση σε Κύπριους νέους για σπουδές στη Γαλλία;
- Μήπως χωρίς γαλλικά μπορεί να εργαστεί κάποιος στην ΕΕ, στο ΣτΕ, στην Ουνέσκο, στον ΟΗΕ, κτλ.κτλ;
- Μήπως δε θα χρειάζονται τα γαλλικά το 2012 που η Κύπρος θα αναλάβει την προεδρία της ΕΕ; (τότε γιατί ενθαρρύνονται από το κράτος οι δημόσιοι υπάλληλοι να μάθουν γαλλικά, αγγλικά και γερμανικά και να πιστοποιήσουν τη γνώση αυτή;)
- Μήπως δεν ανανεώθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2010 το Μνημόνιο για το πρόγραμμα κατάρτισης των δημόσιων λειτουργών στη γαλλική γλώσσα και μήπως αποσύρθηκε η δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών ότι «ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας για προώθηση της γαλλικής γλώσσας και κουλτούρας»;
- Πώς συνάδει η πρόταση του Υπουργείου Παιδείας με τις επίσημες δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών και του Επικεφαλής της Γραμματείας της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ για τη σημασία της εκμάθησης της γαλλικής γλώσσας; Μήπως αυτή θα ξεκινά μετά το πέρας της φοίτησης των μαθητών στο σχολείο;
- Ή μήπως θα πρέπει να πούμε στους γονείς που αντιλαμβάνονται όσα η Πολιτεία πιθανόν να ξεχνά, να στείλουν τα παιδιά τους στην ιδιωτική εκπαίδευση για να μάθουν γαλλικά, γιατί πιθανόν να μη δημιουργούνται πλέον τμήματα γαλλικών στο δημόσιο σχολείο; Πόσο ώριμα είναι τα παιδιά στην ηλικία των 12, για να διαλέξουν με σωστά κριτήρια τη γλώσσα που θα διδάσκονται για έξι χρόνια στο Γυμνάσιο και το Λύκειο;
- Ποια είναι, εν τέλει, η γλωσσική πολιτική του κράτους και ποια είναι η σχέση της με ζητήματα ευρύτερης πολιτικής σημασίας; Δικαιούται κάποιος να χαρακτηρίσει την πρόταση του Υπουργείου Παιδείας για ανευθυνότητα ή για σκοπιμότητα επί του θέματος, μετά και από τη δημοσιοποίηση των θέσεων του Υπουργού;
Ανάλογου τύπου ερωτήματα ενδέχεται, βεβαίως, να κατατεθούν και για τις άλλες γλώσσες, τα οποία στο σύνολο δεν αφορούν απλώς επιμέρους επιλογές της εκπαιδευτικής πολιτικής της χώρας μας, αλλά γενικότερα τα κριτήρια και τα κίνητρα των επιλογών αυτών σε σχέση με το κοινωνικοπολιτικό συγκείμενο.
Γνωρίζοντας τη διαχρονική θέση της εκάστοτε γαλλικής πολιτικής εξουσίας απέναντι στη διάδοση, τη διατήρηση και την ενίσχυση της γαλλικής γλώσσας σε μη γαλλόφωνες χώρες, αναμένω – ως Εκπαιδευτικός που αντιλαμβάνεται ότι η εκπαίδευση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το «πολιτεύεσθαι» – ότι οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου μας θα κατανοήσουν τις προεκτάσεις μιας απόφασης που, εάν τελικά ληφθεί, θα περιορίσει δραστικά τη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας στο δημόσιο σχολείο, με όσα αυτό συνεπάγεται.
Το υπουργείο αδιαφορεί εντελώς για την γαλλική γλώσσα! Πρώτο σημάδι αδιαφορίας το βλέπουμε απο την απροθυμία του καθηγητή που είναι υπεύθηνος του προγράμματος σε ένα σχολείο και αργότερα από την απροθυμία του ίδιου του υπουργού για δημιουργία τμήματος γαλλικών ακόμη και όταν ο αριθμός των μαθητών που ενδιαφέρονται έχει συμπληρωθεί. Γενικότερα το υπουργείο φαίνεται πως δεν έχει καταλάβει πόσο σημαντικές είναι οι ξένες γλώσσες(εξαιρείται φυσικά η Αγγλική η οποία είναι απαραίτητη και η πλέον σημαντική!!) και ιδιέταιρα η γαλλική η οποία όχι μόνο (αν διδαχθεί σωστά) προσφέρει στους διδασκόμενους κουλτούρα και αξίες αλλά επίσης προσφέρει και αμέτρητες ευκαιρίες στον επαγγελματικό τομέα(η πολυγλωσσία είναι πλέον απαραίτητη σε κάθε τομέα, σε κάθε επάγγελμα)!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕγώ προσωπικά έχω απογοητευτεί από το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου και από τον τρόπο που δρα(έχω γνωρίσει μέσα από γνωστούς το σύστημα της γαλλικής εκπάιδευσης το οποίο ομολογώ πως δίνει μια πιο σφαιρική γνώση στους μαθητές και επίσης σκοπό έχει να προσφέρει γνώση και όχι απλά καλούς βαθμούς στον έλεγχο ή το απολυτήριο).
Αν και δεν είχα καλή σχέση με τη γαλλική, οφείλω να ομολογήσω πως είναι πολύ απαραίτητη στη ζωή μας, ειδικά ως προσόν για τους νέους ανθρώπους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα πρέπει τουλάχιστον να είναι σε καθεστώς ισότιμο της αγγλικής και να μην περιθωριοποιείται χάριν της αγγλολαγνείας που έχει εισχωρήσει στο μεδούλι μας.
Δεν μπορούμε να κονιορτοποιούμε τη διαφορετικότητα προς όφελος μιας κίβδηλης ομοιομορφίας. Καμία ex ante διάκριση εις βάρος κάποιας γλώσσας, αλλά ισοτιμία που θα παρέχει το δικαίωμα επιλογής στους μαθητές. Από τις επιλογές τους θα φανεί πόσο σημαντική είναι κάθε γλώσσα.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αυτούσιο σήμερα Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου στην εφημερίδα Πολίτης, την οποία και ευχαριστώ για την τακτική δημοσίευση των άρθρων μου, και μάλιστα χωρίς οποιαδήποτε παρέμβαση η λογοκρισία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤονίζω, βεβαίως, ότι είμαι Καθηγήτρια Ελληνικής Φιλολογίας, επειδή - προφανώς λόγω χώρου - αυτή η σημαντική για το θέμα πληροφορία δε δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα.